Với những ưu điểm vượt trội về hiệu quả và phổ tác động rộng, Azoxystrobin vẫn sẽ là một hoạt chất quan trọng trong danh mục thuốc bảo vệ thực vật. Tuy nhiên, để duy trì hiệu quả lâu dài và đảm bảo sự phát triển bền vững của nông nghiệp, việc nghiên cứu phát triển các công thức mới, kết hợp thông minh với các hoạt chất khác và đặc biệt là nâng cao ý thức sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của người nông dân là vô cùng cần thiết.
1. Azoxystrobin là gì? Tổng quan về hoạt chất
Azoxystrobin thuộc nhóm Strobilurin, một nhóm thuốc diệt nấm thế hệ mới được phát hiện từ những năm 1990, lấy cảm hứng từ các hợp chất tự nhiên được sản xuất bởi nấm Strobilurus tenacellus. Đây là một loại thuốc diệt nấm phổ rộng, có khả năng kiểm soát hiệu quả nhiều loại bệnh nấm trên đa dạng cây trồng, từ cây lương thực, cây ăn quả, rau màu cho đến cây cảnh.
- Công thức phân tử (Molecular Formula):
- Tên hóa học (IUPAC name): methyl (2E)-2-{2-[6-(2-cyanophenoxy)pyrimidin-4-yloxy]phenyl}-3-methoxyacrylate
- Trọng lượng phân tử (Molecular Weight): Khoảng 403.4 g/mol
- Số CAS (CAS Registry Number): 131860-33-8
2. Cơ chế hoạt động “độc đáo” của Azoxystrobin
Điểm đặc biệt và làm nên hiệu quả vượt trội của Azoxystrobin nằm ở cơ chế hoạt động của nó:
- Ức chế hô hấp ty thể: Azoxystrobin tác động vào quá trình hô hấp của nấm bệnh bằng cách ức chế chuỗi vận chuyển electron tại phức hợp III (cytochrome bc1 complex) trong ty thể. Quá trình này làm gián đoạn sản xuất ATP (năng lượng) cho tế bào nấm, dẫn đến suy yếu và chết.
- Tác động đa điểm và toàn thân: Azoxystrobin có khả năng lưu dẫn và nội hấp mạnh mẽ. Điều này có nghĩa là hoạt chất có thể được hấp thụ qua lá, thân, rễ và phân tán khắp các bộ phận của cây, bảo vệ cây trồng từ bên trong. Khả năng này giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả ngay cả khi nấm bệnh chưa xâm nhập sâu vào mô cây.
- Phổ tác động rộng: Nhờ cơ chế độc đáo, Azoxystrobin hiệu quả chống lại nhiều nhóm nấm bệnh khác nhau, bao gồm:
- Nấm gây bệnh phấn trắng (Powdery Mildew): Erysiphe spp., Podosphaera spp., Uncinula necator, v.v.
- Nấm gây bệnh sương mai (Downy Mildew): Plasmopara viticola, Peronospora spp., Phytophthora infestans, v.v.
- Nấm gây bệnh gỉ sắt (Rust): Puccinia spp., Uromyces spp., v.v.
- Nấm gây bệnh đốm lá (Leaf Spot): Alternaria spp., Cercospora spp., Septoria spp., v.v.
- Nấm gây bệnh thán thư (Anthracnose): Colletotrichum spp., v.v.
3. Lợi ích khi sử dụng Azoxystrobin trong nông nghiệp
Việc ứng dụng Azoxystrobin mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người nông dân và ngành nông nghiệp:
- Hiệu quả phòng trừ bệnh cao: Đây là lợi ích cốt lõi, giúp bảo vệ cây trồng khỏi sự tấn công của nhiều loại nấm bệnh, giảm thiểu thiệt hại về năng suất.
- Kéo dài thời gian bảo vệ: Với khả năng lưu dẫn và tác động toàn thân, Azoxystrobin cung cấp một lớp bảo vệ lâu dài cho cây trồng, giảm tần suất phun thuốc.
- Nâng cao chất lượng nông sản: Cây trồng khỏe mạnh, không bị nấm bệnh tấn công sẽ cho ra nông sản có chất lượng tốt hơn về hình thức, màu sắc và dinh dưỡng.
- Tăng cường sức khỏe cây trồng (Green Effect): Một số nghiên cứu chỉ ra rằng Azoxystrobin còn có tác động tích cực đến sinh lý cây trồng, giúp cây xanh tốt hơn, tăng khả năng quang hợp và chống chịu stress, mặc dù đây không phải là tác dụng chính của nó.
- Phù hợp cho quản lý dịch hại tổng hợp (IPM): Azoxystrobin có thể tích hợp vào các chương trình IPM nhờ hiệu quả cao và khả năng kết hợp với các hoạt chất khác.
4. Ứng dụng phổ biến của Azoxystrobin trên các loại cây trồng
Azoxystrobin được ứng dụng rộng rãi trên nhiều loại cây trồng khác nhau, bao gồm:
- Cây lương thực: Lúa, ngô, lúa mì (kiểm soát đạo ôn, khô vằn, gỉ sắt, phấn trắng).
- Cây ăn quả: Nho, cam quýt, xoài, vải, nhãn (kiểm soát sương mai, phấn trắng, thán thư, đốm lá).
- Rau màu: Cà chua, dưa chuột, ớt, khoai tây (kiểm soát sương mai, phấn trắng, đốm lá, thán thư).
- Cây công nghiệp: Cà phê, tiêu, cao su (kiểm soát gỉ sắt, thán thư).
- Cây cảnh và hoa: Hoa hồng, cúc (kiểm soát phấn trắng, đốm lá).
5. Azoxystrobin có thể kết hợp với các hoạt chất khác
Azoxystrobin là một hoạt chất trừ nấm mạnh mẽ và phổ rộng. Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả phòng trừ, mở rộng phổ bệnh kiểm soát, và quan trọng nhất là quản lý hiệu quả tình trạng kháng thuốc, Azoxystrobin thường được kết hợp với các hoạt chất khác. Việc kết hợp này tạo ra các sản phẩm thuốc trừ bệnh có cơ chế tác động đa dạng, giúp nâng cao hiệu quả tổng thể và kéo dài tuổi thọ của hoạt chất Azoxystrobin.
Các hoạt chất thuộc nhóm triazole (DMI – Demethylation Inhibitors)
Nhóm triazole có cơ chế tác động khác Azoxystrobin (ức chế tổng hợp Ergosterol – thành phần chính của màng tế bào nấm), do đó việc kết hợp sẽ tăng cường khả năng kiểm soát bệnh và giảm nguy cơ kháng thuốc.
- Difenoconazole: Đây là sự kết hợp rất phổ biến, tạo ra sản phẩm có phổ tác dụng rộng, hiệu quả cao trên nhiều bệnh như thán thư, đốm lá, gỉ sắt, khô vằn, đạo ôn. Ví dụ điển hình là sản phẩm Amistar Top 325SC (Azoxystrobin 200g/L + Difenoconazole 125g/L).
- Propiconazole: Cũng là một hoạt chất triazole thường được kết hợp. Sự kết hợp này giúp kiểm soát tốt các bệnh trên lúa, ngô và nhiều loại cây trồng khác.
- Cyproconazole: Một hoạt chất triazole khác, thường được tìm thấy trong các sản phẩm kết hợp ba hoạt chất như Triacy MKA 525WG (Azoxystrobin + Trifloxystrobin + Cyproconazole).
- Tebuconazole: Hoạt chất này cũng thuộc nhóm triazole và có thể được kết hợp để tăng cường phổ bệnh.
Các hoạt chất khác có cơ chế tác động khác biệt
- Dimethomorph: Đây là một hoạt chất rất hiệu quả trong việc kiểm soát các loại nấm thuộc lớp Oomycetes (gây bệnh sương mai, thối rễ, nứt thân xì mủ do Phytophthora). Sự kết hợp Azoxystrobin và Dimethomorph (ví dụ như AzoDime MKA 40SC) mang lại hiệu quả cao trong việc đặc trị Phytophthora, thán thư, sương mai, phấn trắng. Dimethomorph có cơ chế tác động phá vỡ sự hình thành vách tế bào nấm.
- Chlorothalonil: Là một hoạt chất trừ nấm tiếp xúc phổ rộng, có tác động đa điểm, giúp bảo vệ bề mặt cây. Việc kết hợp với Azoxystrobin sẽ cung cấp lớp bảo vệ kép: tiếp xúc và nội hấp, giảm khả năng kháng thuốc.
- Trifloxystrobin: Đây cũng là một hoạt chất thuộc nhóm Strobilurin (nhóm Quinone Outside Inhibitors – QoI) tương tự Azoxystrobin, tuy nhiên, đôi khi chúng vẫn được kết hợp với nhau hoặc với một hoạt chất khác để mở rộng phổ bệnh hoặc tăng cường hiệu quả. Ví dụ như trong Triacy MKA 525WG (Azoxystrobin + Trifloxystrobin + Cyproconazole).
- Metalaxyl: Một hoạt chất lưu dẫn mạnh, đặc trị các bệnh do nấm Oomycetes (Phytophthora, Pythium). Kết hợp với Azoxystrobin sẽ tăng cường khả năng kiểm soát các bệnh này.
- Tricyclazole: Thường dùng để phòng trừ bệnh đạo ôn trên lúa. Kết hợp với Azoxystrobin sẽ tăng cường hiệu quả phòng trừ tổng thể các bệnh trên lúa.
- Fluopyram: Hoạt chất này thuộc nhóm SDHI (Succinate Dehydrogenase Inhibitors), có cơ chế tác động khác biệt so với Azoxystrobin, giúp kiểm soát phổ rộng hơn và quản lý kháng thuốc.
Lợi ích của việc kết hợp hoạt chất:
- Mở rộng phổ tác dụng: Mỗi hoạt chất có thể hiệu quả trên một nhóm nấm bệnh nhất định. Khi kết hợp, sản phẩm có thể kiểm soát được nhiều loại nấm bệnh hơn.
- Tăng cường hiệu quả phòng trừ: Các cơ chế tác động khác nhau bổ sung cho nhau, giúp tiêu diệt nấm bệnh hiệu quả hơn, ngay cả với những chủng nấm khó trị.
- Quản lý kháng thuốc: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Khi nấm bệnh tiếp xúc với hai (hoặc nhiều) hoạt chất có cơ chế tác động khác nhau, khả năng chúng phát triển sự kháng lại đồng thời cả hai hoạt chất sẽ thấp hơn nhiều so với việc chỉ dùng một loại. Điều này giúp kéo dài thời gian sử dụng hiệu quả của các hoạt chất.
- Tác động hiệp lực (synergy): Trong một số trường hợp, sự kết hợp có thể tạo ra hiệu quả tổng hợp lớn hơn so với việc sử dụng riêng lẻ từng hoạt chất.
Việc lựa chọn hoạt chất kết hợp phù hợp với Azoxystrobin phụ thuộc vào loại cây trồng, bệnh hại cụ thể và chiến lược quản lý dịch hại tổng hợp của người nông dân. Nếu bà con còn bất kỳ băn khoăn nào về cách sử dụng Azoxystrobin, hay cần tìm hiểu sâu hơn về các giải pháp bảo vệ thực vật phù hợp cho cây trồng của mình, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Nông Việt. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn lòng lắng nghe và tư vấn miễn phí để bà con có được lựa chọn tối ưu nhất.
